Αυτοκράτειρα Ζωή Η αυτοκράτειρα, ο άντρας της, η ερωμένη του, ο νάνος, η αιχμάλωτη πριγκίπισσα και το ανάθεμα του πάπα.

ΣΤΙΣ 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΤΟΥ 1034 Ο αυτοκράτωρ του Βυζαντίου Ρωμανός ο Γ’ πνίγεται στο μπάνιο του μέσα στο παλάτι. 0 Μιχαήλ Ψελλός, που καταγράφει τα γεγονότα της εποχής, θεωρεί βέβαιο ότι ο Ρωμανός δολοφονήθηκε από τη γυναίκα του Ζωή και τον εραστή της Μιχαήλ Παφλαγόνα. Το αποδεικνύει άλλωστε το γεγονός ότι το ζευγάρι παντρεύτηκε την επομένη το πρωί, πριν καν ταφεί ο πνιγμένος.

. Έντεκα χρόνια αργότερα, ο αυτοκράτωρ Μιχαήλ Δ’ ο Παφλαγών πεθαίνει, αφήνοντας στο θρόνο το γιο του Μιχαήλ τον Ε’, που τουλάχιστον στην αρχή ήταν υποχείριο της Ζωής. Όταν όμως ο νεαρός αποφασίζει να απαλλαγεί από τη μητριά του και εξορίζει τη Ζωή στα Πριγκηπόννησα, αυτή οργανώνει λαϊκή εξέγερση, που εκδιώ­κει τον αυτοκράτορα και την ξαναφέρνει στην Πόλη.

Το 1042, στα εξήντα τέσσερα της στέφεται συναυτοκράτειρα μαζί με την αδερφή της Θεοδώρα, που ήταν εξήντα δύο χρονών. Είναι η μοναδική περίοδος στη μεγάλη ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που την ηγεσία κατείχαν επίσημα δύο γυναίκες. Αυτή η συγκυβέρνηση κράτησε μόνο τρεις μήνες, διότι η Ζωή ήθελε άντρα. Διαλέγει τον Κωνσταντίνο το Μονομάχο, που στέφεται αυτοκράτορας ως Κωνσταντίνος Θ’. Ο πατριάρχης Αλέξιος είχε αρνηθεί να τους παντρέψει επειδή και οι δύο είχαν ήδη δύο γάμους στο ενεργητι­κό τους, η Ζωή όμως δεν κολλάει σε κάτι τέτοια. Βά­ζει τον παπά του παλατιού να τους παντρέψει κι έτσι ο πατριάρχης αποδέχεται το τετελεσμένο. Η βασιλεία του Κωνσταντίνου του Θ’ και της Ζωής ήταν απολύτως διεφθαρμένη και παρακμιακή. Η βυζαντινή κοινωνία έχει χάσει τη ζωτικότητά της και παραπαίει, χωρίς στόχους και προσανατολισμούς.

Όλοι θέλουν να γίνουν κληρικοί και καλόγεροι, κα­θώς η Εκκλησία εξασφαλίζει πλούτη, ανέσεις και μια ζωή χωρίς κόπους. Ο Ψελλός διαμαρτύρεται στα γρα­φτά του ότι «θυρωροί, εργάτες στα αμπέλια, ζωέμποροι, μανάβηδες, φουρνάρηδες, σιδεράδες, κηπουροί, τσαγκάρηδες, γυρολόγοι, όλοι θέλουν να γίνουν κληρι­κοί». Όλοι τους, λεει ο Ψελλός, είναι αναλφάβητοι και άσχετοι με την εκκλησία, ενώ οι δεισιδαιμονίες και οι απατεωνιές είναι κανόνας. ‘Ενας καλόγερος ονόματι Ανδρέας έχει γίνει πλούσιος διότι έχει βάλει σε προ­σκύνημα επί πληρωμή μια συλλογή από λείψανα αγίων, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται δέκα χέρια του αγίου Προκοπίου και οκτώ πόδια του αγίου Νέστορα.

Ποιος όμως έδινε σημασία στον Ψελλό, που ήταν από τους πιο μορφωμένους ανθρώπους της εποχής του;

Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Θ’ και η Ζωή ευ­νοούν αυτή τη στροφή προς την εκκλησία, ενώ οι ίδιοι κάθε άλλο παρά ευσεβείς είναι. 0 Κωνσταντίνος φέρ­νει στο παλάτι μια πανέμορφη ερωμένη που είχε, μια πατρικία, τη Σκληρίνα, και ζουν όλοι μαζί, ο αυτοκρά­τορας, η αυτοκράτειρα και η μετρέσα. Η Ζωή δε δεί­χνει να ενοχλείται. Ενδιαφέρεται μόνο για την κατα­σκευή μύρων και αλοιφών που πιστεύει ότι θα την κρα­τήσουν νέα και όμορφη. Έχει μετατρέψει το παλάτι σε εργαστήριο αλχημιστή, με εκατοντάδες δούλους να δουλεύουν ανάμεσα σε χιλιάδες αναμμένα μαγκάλια, που είχαν μετατρέψει τις αίθουσες σε πυρωμένη κόλα­ση. Το 1044 πεθαίνει η Σκληρίνα, ακολουθεί η Ζωή το 1050, παρά τις αλοιφές και τα μαντζούνια που έφτια­χνε, οπότε ο αυτοκράτορας βρίσκει παρηγοριά σε ένα περίεργο ερωτικό σχήμα, που έκανε τον ευσεβή λαό να ανατριχιάζει. Ρίχνει στο κρεβάτι του μια ανήλικη Αλανή πριγκίπισσα που ήταν αιχμάλωτη των Βυζαντινών κι ένα σιχαμερό, αποκρουστικό νάνο, που ήταν γελωτο­ποιός στην αυλή. Τι ακριβώς έκανε ο γέρος αυτοκρά­τορας με αυτούς τους δύο μαζί στα όργιά του είναι απορίας άξιον, πάντως ο Ψελλός λέει με πικρία ότι δεν ασχολιόταν με τίποτε άλλο.

Τότε ήταν, στις 16 Ιουλίου του 1054, που ο καρδι­νάλιος Ουμβέρτος απέθεσε στην αγία τράπεζα της Αγίας Σοφίας την παπική βούλα που αναθεμάτιζε τον πατριάρχη Κηρουλάριο, για να ακολουθήσει το ανάθε­μα του πατριάρχη προς τον πάπα και να θεμελιωθεί το σχίσμα των δύο Εκκλησιών, που μας ακολουθεί ως σή­μερα. Όμως ο Κωνσταντίνος ο Θ’, χαμένος μέσα στις γεροντικές ηδονές του, ούτε που πήρε χαμπάρι την τε­ράστια πολιτική σημασία αυτού του γεγονότος. Και θα μπορούσε να αντιδράσει, αφού οι αυτοκράτορες είχαν πλήρη επικυριαρχία πάνω στους πατριάρχες, υπαγο­ρεύοντας τις αποφάσεις τους και ανεβοκατεβάζοντάς τους στο θρόνο όποτε ήθελαν χωρίς να δίνουν λογα­ριασμό σε κανέναν.

Ταλαίπωρε ελληνισμέ, τι άνθρωποι βρέθηκαν κατά καιρούς στο τιμόνι σου…

ΠΗΓΗ – ΜΙΑ ΣΤΑΓΟΝΑ ΙΣΤΟΡΙΑ -Δ.ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗΣ